Önceki yazılarımızda Web Tasarım Değerlendire Kriterlerinden bahsetmiştik, şimdi bu kriterleri iki web tasarımını karşılaştırarak somutlaştırıyoruz...
Geçtiğimiz günlerde yayınladığımız Web Tasarımı Değerlendirme Kriterleri, Web Tasarımında Biçim, Web Tasarımında İçerik yazılarımızda yayınladığımız kriterleri Web Tasarım Ankara olarak iki internet sitesini karşılaştırarak somutlaştıracağız.
Web Tasarımı Karşılaştırması
Web tasarımı konusunda önemli olan web tasarım değerlendirme kriterlerini örnek olarak inceleyeceğimiz bir tane yurt dışından bir tane de yurt içinden iki halk kütüphanesinin ve iki üniversite kütüphanesinin web sayfalarını karşılaştırarak değerlendireceğiz.
Seçtiğimiz halk kütüphaneleri Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi ve New York Halk Kütüphanesidir.
ADNAN ÖTÜKEN İl HALK KÜTÜPHANESİ WEB TASARIMI VE NEW YORK HALK KÜTÜPHANESİ WEB TASARIMI
WEB TASARIMI - AMAÇ
İlk ölçüt olarak "AMAÇ" ile başladığımız zaman her ikisi de halk kütüphanesi olduğu için amaçları kısmen aynıdır diyebiliriz. Temel amaçları; halkın ihtiyacı olan bilgiye ulaşmaları için gereken her türlü bilgi kaynağını hizmete sunmaktır. Bu temel amaç doğrultusunda web sayfalarını en iyi şekilde tasarlamak gerekir. Kullanıcının web sayfası üzerinden gerekli hizmetlere ulaşması ve istediği bilgilere erişmesi önemlidir. Kaynağın belirtilen amaca uygun olup olmadığı ve bu amacın araştırmacının ihtiyaçlarını karşılamaya hizmet edip edemeyeceği de sorgulanması gereken noktalardır (Henderson, 2001; Meyer, 2001; Hastings, 1998: 113; Harris, 1997; Hart ve diğerleri, 1997: 64; Smith, 1997; Staines, 1997: 46; Grassian, 1995)(Kurbanoğlu, s.15) Örneğin: Adnan Ötüken İl Halk kütüphanesinde "hakkımızda" bölümünde amaçları ile ilgili bilgi edinebiliriz. New York Halk Kütüphanesinde ise (). Web Tasarım Ankara olarak bizce her iki web sayfası amaçları doğrultusunda hareket etmiştir diyebiliriz çünkü diğer ölçütler de aslında amaç kapsamında da yer almaktadır. Amaç ölçütü diğer kriterleri de içine alarak ve ölçütleri gerçekleştirerek web sayfasının amacına ulaşmasını sağlamaktadır.
Web Tasarımı Kriteri - HİTAP ETTİĞİ KULLANICILAR
İkinci ölçüt olarak ele aldığımız başlık "HİTAP ETTİĞİ KULLANICILAR" dır. Web sitelerinde yer alan bilginin kullanıcı beklenti ve özelliklerine göre tasarlanarak sunulması bu bilginin etkin kullanımı açısından önemlidir.(Uçak ve Çakmak, 2009, s.278). Değerlendirmeğe aldığımız iki kütüphane de halk kütüphanesi olması nedeniyle kullanıcıları da aynıdır. Kullanıcıları halk dediğimiz her kesimden, her yaştan olan, her türlü bilgi ve eğitim düzeyine sahip kişilerdir. Örneğin: Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi web sayfasında kültür çocuk bölümü vardır burada çocuk kullanıcılara yönelik hizmetler ve bilgiler yer almaktadır. Aynı sayfada sesli kitap bölümü de yer almaktadır. Bu bölüm de engelli kullanıcılara yönelik bir alandır. Yine aynı sayfada TV-Müzik, sanal müzeler, online taramalar, opera ve tiyatro online satış bölümleri ile gençler, yetişkinler, her meslek gurubundan olan diğer kullanıcılara hitap etmektedir. New York Halk Kütüphanesi web sayfasında ise sınıflar ve etkinlikler(Classes & Events) bölümünde öğretmenlere, iş arayanlara, küçük işletme sahiplerine, çocuklara, gençlere, özürlü kişilere, yeni göçmen kişilere ve yeni üye olan kişilere şeklinde oldukça geniş bir kullanıcı kitlesine hitap edilmiştir. Web Tasarım Ankara olarak New York Halk Kütüphanesi hitap ettiği kullanıcı kitlesini daha geniş tutmuştur diyebiliriz.
Web Tasarımı Kriteri - KAPSAM
Üçüncü ölçüt olarak "Kapsam" ı ele alacağız. Kapsam içeriğin geniş tutulması açısından önemli bir ölçüttür. Gerekli gereksiz her sayfanın ve linkin olması değil; kullanıcının ihtiyacı doğrultusunda tüm sayfaların yer alması ve dolaylı olarak ihtiyaç duyabileceği tüm sayfaların yer alması açısından geniş tutulmalıdır. Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi web sayfası içerisinde kapsam olarak yer alan sayfalar, hizmetler ve linkler şunlardır: Sayfanın sol üst köşesinde sıralanmış olan ana sayfa, birimler, mevzuat, hakkımızda, haberler, katalog tarama, etkinlikler, iletişim, yaralı linkler, fotoğraf galerisi ve kurumsal linkler alt alta sıralanmıştır. Hemen altında E- Kitap, sesli kitap ve ilçe halk kütüphanelerinin listesinin bulunduğu sayfalar bulunmaktadır. Sağ üst köşede ayrı katalog taraması hemen altında ulusal toplu kataloğa link verilmiştir. İstek ve önerileriniz, ziyaretçi köşesi, son alınan kitapların listesi, abone dergilerin isim listesi arka arkaya sıralanmıştır. Bunlar dışında kültür çocuk, TV- müzik, sanal müzeler, çevrim içi taramalar, opera ve tiyatro online bilet satışı, resim galerisi sayfası, adres bölümü ve tam sayfanın ortasında ise son yapılan etkinlikler hemen altında en çok okunan kitaplar, çeşitli gelişmeler hakkında bilgiler, kütüphane kullanımı ile ilgili bilgiler, çeşitli kampanyalar hakkında bilgiler yer almaktadır. Sayfanın en alt bölümünde ödünç verme ve çocuk bölümü ile ilgili sayfalar yar almaktadır. Yararlı linkler kısmının içerisinde çeşitli kurumların web sayfalarına ulaşmamızı sağlayan ve çeşitli kurumların bilgilerini veren linkler verilmiştir. (örneğin; TBMM Kütüphanesi, Lıbrary of Congress , hastaneler gibi). Web Tasarım Ankara olarak, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi' nin web sayfası içerisinde bulunan bilet satışları, yararlı linkler, diğer ilçe halk kütüphanelerinin listeleri, müzelerin listeleri ve içeriklerine ulaşılmayı sağlayan linkler her halk kütüphanesinin web sayfasında zorunlu olarak bulunması gereken içerikler olmamasına rağmen bulundurulmuş olması kapsam açısından oldukça olumlu diyebiliriz.
Örnek olarak seçtiğimiz diğer bilgi merkezi web sayfaları ise Gazi Üniversitesi'nin kütüphane web sayfasını ve Cambridge Üniversitesi'nin kütüphane web sayfasını ele aldık.Kütüphanelerimiz üniversite kütüphanesi olduğu için eğitim, öğretim, bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmalarını destekleyen; her gün gelişip ilerleyen yeni yayınlarla zenginleşen, bilimin son verilerini
izlemekle görevli, her türlü bilgi gereksinimini karşılayacak personel, kaynak, teknolojik altyapı ve hizmetleriyle saygın otorite bir bilgi belge merkezi olmak yolunda hizmet vermektedir. Bu amaç ise web sayfasının içerik yapısını ve tasarımına yön vermektedir.Örneklerimizi içerik ve tasarım açısında da incelemeyi bitirdiğimizde bu amaca gerçekten hizmet edip etmediği konusunda daha iyi yorum yapabiliriz.
Web Tasarım Ankara olarak bizce kapsam içeriğin geniş tutulması açısından önemli bir ölçüttür. Gerekli gereksiz her sayfanın ve linkin olması değil; kullanıcının ihtiyacı doğrultusunda tüm sayfaların yer alması ve dolaylı olarak ihtiyaç duyabileceği tüm sayfaların yer alması açısından geniş tutulmalıdır.
Gazi Üniversitesi web sayfasında ana sayfa, kütüphane hakkında, çalışma saatleri ve personel linklerinin yanı sıra elektronik kaynakları açık bir şekilde barındıran elektronik kaynaklarımız linki, hizmetler linklerine rahat bir şekilde ulaşabiliriz.Bu linklerin açık bir şekilde verilmesi sitenin anlaşılması açısından bir avantaj olması yanında yazıların aynı renk ve punto olması ana sayfa ekranını ilk bakışta karışık gösterebilmekte.Cambridge Üniversitesi ana sayfasına baktığımızda bu sitenin biraz daha yerli yerinde olduğunu çok fazla içeriğe sahip olan bölümlerin catalogies, services, collections gibi açılabilir linkler altına gizlenerek düzenli bir görünüme sahip olduğu gayet açıktır.
Her iki kütüphanenin de barındırdığı linklere göz attığımızda her birinin sağlıklı bir şekilde erişimi vardır. Ancak elektronik kaynaklara erişimde Hacettepe Üniversitesi kütüphanesinde olduğu gibi proxy ayarları ve üyelik gerekmektedir. Cambridge Üniversitesinin ana sayfasına baktığımızda günümüzde bir çok kişinin kullanmakta olduğu sosyal paylaşım siteleri(twitter, facebook, rss... vs) linklerine de yer verildiği. Bu linkler aracılığıyla üniversite kütüphanesini bu ağlardan da takip imkanı sunmaktadır. Gazi Üniversitesi kütüphanesinin ise bu linklere yer vermediğini görüyoruz.
Kütüphane web sitelerin de kullanıcıların anlık bilgi ihtiyaçlarına cevap verebilmek için online danışma hizmetinin olması gerekmektedir. Her iki web sayfamıza da bu amaçla baktığımızda böyle bir şey dikkatimi çekmedi. Ancak Cambridge Üniversitesi'nde bir soru formu bulunmaktadır. Gazi Üniversitesinde ise böyle bir şey bulunmamakta sadece sıkça sorulan sorular kısmı bulunmakta. Neyse ki bu biraz durumu kurtarmakta. Her iki kütüphane web sayfalarımıza da göz önünde bulundurduğumuzda "diğer kütüphaneler" linki aracılığıyla bir başka üniversite kütüphaneleri ana sayfalarına erişebilmekteyiz.
Mustafa SÖNMEZ
Web Tasarım Ankara
Web Geliştirici
